Nêu cao tinh thần trách nhiệm theo tư tưởng Hồ Chí Minh được thể hiện trên một số nội dung chủ yếu sau:
Thứ nhất, cán bộ, đảng viên, công chức phải cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; có phương pháp làm việc khoa học.
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, để phụng sự Tổ quốc, đoàn thể, giai cấp, Nhân dân ngày càng tốt hơn thì mọi người đều phải cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư. Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn: “Cơm chúng ta ăn, áo chúng ta mặc, vật liệu chúng ta dùng, đều do mồ hôi nước mắt của Nhân dân mà ra. Vì vậy, chúng ta phải đền bù xứng đáng cho Nhân dân. Muốn làm như vậy, chúng ta phải cố gắng thực hiện cần, kiệm, liêm, chính”. Chủ tịch Hồ Chí Minh yêu cầu cán bộ, công chức phải chịu khó, chăm chỉ trong công việc được giao, làm việc phải có tổ chức thì mới đạt kết quả cao nhất; thực hiện công việc phải có chương trình, kế hoạch cụ thể; làm việc phải bảo đảm thời gian theo quy định, không được lấy thời gian làm việc công để làm việc tư. Người cũng yêu cầu, các Ủy ban nhân dân, các cán bộ, công chức phải khắc phục thói làm việc một cách tùy tiện, không có nền nếp, không khoa học, không có tổ chức. Chủ tịch Hồ Chí Minh phê phán tình trạng làm việc tuy có kế hoạch, nhưng sắp xếp, phân công công việc không hợp lý, ảnh hưởng đến việc thực hiện chức trách nhiệm vụ, công việc được giao của cán bộ, đảng viên, công chức, thì có cần cù, siêng năng đến mấy cũng không hoàn thành, có khi còn hỏng việc.
Thứ hai, cán bộ, đảng viên, công chức phải chủ động, sáng tạo, hết lòng, hết sức hoàn thành công việc, nhiệm vụ được giao.
Để nêu cao ý thức, trách nhiệm, thực hiện được các đức tính của cán bộ, đảng viên, công chức trong thực tế, đòi hỏi phải có tinh thần chủ động, tự động trong thực thi công vụ, thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao trong mọi điều kiện, hoàn cảnh, kể cả khi gặp khó khăn, trở ngại, thử thách cam go nhất. Đồng thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng nhắc nhở, phải hiểu và thực hiện đúng về tự động, không được tự tiện trong công việc để ảnh hưởng đến uy tín của Chính phủ, của bản thân cán bộ, đảng viên, công chức. Để nêu cao tinh thần trách nhiệm với công việc, nhiệm vụ được giao thì phải hăng hái, làm việc phải khoa học, có chương trình, kế hoạch cụ thể từ phương hướng hành động, kết quả và hậu quả ra sao để có biện pháp phòng tránh; không làm việc một cách thụ động, thiếu trách nhiệm, không khoa học, không có nền nếp.
Thứ ba, nêu cao tinh thần trách nhiệm gắn với tự phê bình và phê bình; phát huy ưu điểm, sửa chữa, khắc phục hạn chế, khuyết điểm.
Chủ tịch Hồ Chí Minh yêu cầu cán bộ, công chức, khi được Đảng, Nhà nước phân công công việc gì, dù to hay nhỏ, dù quan trọng hay ít quan trọng, dù phức tạp hay ít phức tạp đều phải thấy được công việc đó là rất vinh quang, đáng tự hào, phải nêu cao ý thức, trách nhiệm, chủ động, sáng tạo, thực hiện hết sức mình để hoàn thành một cách nhanh nhất, hiệu quả nhất, đem lại kết quả cao nhất, nhưng với chi phí thấp nhất.
Mặt khác, theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, cán bộ, đảng viên, công chức không nên suy bì xem công việc của mình có quan trọng hay không, có đem lại lợi lộc gì cho bản thân và gia đình hay không; phải thấy được rằng, công việc nào cũng cần thiết, quan trọng đối với cách mạng. Khi đã được giao và làm bất kỳ việc gì, dù gặp khó khăn, trở ngại, kể cả phải thiệt hại đến lợi ích vật chất của cá nhân, gia đình mình, thậm chí phải hy sinh đến tính mạng của mình cũng phải quyết tâm hoàn thành tốt nhiệm vụ, không được thoái thác, không được chùn bước. Người luôn nhắc nhở: Đã phụ trách việc gì, thì quyết làm cho kỳ được, cho đến nơi đến chốn, không sợ khó nhọc, không sợ nguy hiểm. Để hoàn thành tốt nhiệm vụ, theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, cán bộ, đảng viên, công chức phải có tinh thần tự chỉ trích, tự phê bình.
Thứ tư, trung thực trong nhiệm vụ, không tranh công, không đổ lỗi; cầu thị, có chí tiến thủ, khiêm tốn, không kiêu ngạo.
Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ, cán bộ, đảng viên, công chức và bất kỳ ai “Trước khi làm một việc gì phải cẩn thận suy xét xem việc đó thành công thì ảnh hưởng thế nào, thất bại thì ảnh hưởng thế nào; có khi việc thì thất bại mà ảnh hưởng lại tốt, và trái lại”.
Trên cơ sở tư tưởng Hồ Chí Minh về nêu cao tinh thần trách nhiệm trong công tác của cán bộ, đảng viên, công chức nêu trên và vận dụng tư tưởng của Người trong tình hình hiện nay một cách sát hợp, có hiệu quả, tránh hình thức, giáo điều, chạy theo thành tích, gắn với việc thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4, khóa XI và Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4, khóa XII về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng, Quy định số 47-QĐ/TƯ của Ban Chấp hành Trung ương khóa XI về những điều đảng viên không được làm, Quy định số 101-QĐ/TƯ của Ban Bí thư khóa XI về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, Chỉ thị số 05-CT/TƯ của Bộ Chính trị khóa XII về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, Quy định số 55-QĐ/TƯ của Bộ Chính trị khóa XII về một số việc cần làm ngay; để tăng cường vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên, cần thực hiện một số nội dung chính sau:
Một là, nêu cao tinh thần cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao. Từng cán bộ, đảng viên, công chức phải chịu khó, tích cực, hăng hái trong công việc, nhiệm vụ được giao. Tiết kiệm thời gian và các phương tiện phục vụ công tác để làm việc có hiệu quả cao nhất. Phải liêm khiết, gương mẫu trong công tác, ứng xử, hoạt động. Có thái độ chính trực, có chính kiến, chính khí, bản lĩnh trong công việc.
Hai là, nêu cao tính chủ động, sáng tạo, hết lòng, hết sức hoàn thành công việc, nhiệm vụ được giao. Từng cán bộ, đảng viên, công chức phải chủ động và thường xuyên thực hiện tốt “5 tự”:
Thứ nhất, tự mình phải chủ động, tích cực, sáng tạo trong thực hiện nhiệm vụ, công việc có chương trình, kế hoạch, khoa học, ngăn nắp, nền nếp, sao cho công việc chạy đều, có kết quả cao nhất. Kể cả trong việc phối hợp thực hiện với các đồng chí, đồng nghiệp hoặc cơ quan, đơn vị có liên quan, không để chậm trễ, tồn đọng, ách tắc. Không để cấp trên phải nhắc nhở, không để đồng chí, đồng nghiệp phải chờ đợi sự phối hợp, cộng tác, không để tổ chức, cá nhân, Nhân dân phải chờ đợi, kêu ca, phàn nàn, oán thán, chê trách, góp ý phê bình đối với việc thực hiện công việc của mình. Trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao, dù đơn giản, hay phức tạp, dù nhiều hay ít, dù bình thường hay khẩn cấp, cũng phải tuân thủ nghiêm ngặt quy chế, chế độ, quy trình, thủ tục, không làm tắt, làm trái quy định, trái với lương tâm của người cán bộ, công chức, không có động cơ cá nhân hay thiên tư, thiên kiến trong công việc. Tuy nhiên, cũng không được cứng nhắc, máy móc, phải linh hoạt, sáng tạo, không ngừng cải tiến, đổi mới để hoàn thành công việc nhanh nhất với chi phí thấp nhất và thời gian ngắn nhất.
Thứ hai, phải có tính tự trọng cao. Vì có tự trọng thì mới nêu cao ý thức trách nhiệm, làm việc với tinh thần, thái độ công tâm, khách quan, vì lợi ích chung của cơ quan, đơn vị, tập thể và Nhân dân, vì uy tín, danh dự của Đảng, Chính phủ, của cơ quan đơn vị, của bản thân mình. Có tự trọng thì làm công việc một cách trong sáng, cao thượng, không lồng động cơ cá nhân hoặc vì lợi ích của bản thân, của gia đình, hay lợi ích nhóm, lợi ích cục bộ, từ đó không gây thiệt hại hoặc làm phương hại đến quyền, lợi ích chính đáng của tổ chức, cơ quan, đơn vị. Có tự trọng thì khi thực hiện công việc không để người khác, cấp trên phải đôn đốc, nhắc nhở, phê bình, góp ý, được tổ chức, đồng chí, đồng nghiệp tin yêu, tín nhiệm, giúp đỡ để hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ được giao.
Thứ ba, phải biết tự xử với chính bản thân mình trong mọi việc. Khi mắc phải thiếu sót, khuyết điểm phải tự giác nhận trách nhiệm cá nhân, xác định rõ nguyên nhân do đâu mà mắc phải để có biện pháp sửa chữa, khắc phục, phấn đấu vươn lên; không tranh công, đổ lỗi cho khách quan, cho người khác. Từ đó chủ động nhận khuyết điểm, hình thức, mức độ xử lý đối với mình, không phải để tập thể, cơ quan, đơn vị, đồng chí, đồng nghiệp phê bình, nhắc nhở, yêu cầu mới nhận khuyết điểm, mới sửa chữa, khắc phục, kể cả khắc phục hậu quả do mình gây ra. Khi cần thiết, cán bộ, công chức thấy mình không còn đủ uy tín với cơ quan, tổ chức, đơn vị, trước đồng chí, đồng nghiệp, thì phải chủ động xin từ chức, thôi chức, miễm nhiệm, đề nghị tổ chức bố trí công tác khác cho phù hợp; hoặc thấy không còn đủ năng lực, trình độ, khả năng, điều kiện (sức khỏe không bảo đảm, không còn đủ khả năng đảm đương nhiệm vụ được giao) thì chủ động xin rút, đề nghị tổ chức bố trí công việc khác cho phù hợp hoặc thay thế người đủ điều kiện, khả năng đảm nhiệm. Khi đủ điều kiện được Đảng, Nhà nước cho nghỉ chế độ theo quy định thì vui vẻ nghỉ, không tìm cách chạy chọt, xin xỏ để kéo dài, gia hạn thời gian công tác, ảnh hưởng đến việc bố trí cán bộ của tổ chức… Tuyệt đối không hám danh, hám lợi, không tham quyền, cố vị.
Thứ tư, phải tự giác, tự phê bình và phê bình và không được tự ái. Khi không tự giác thì sẽ không chủ động báo cáo về hạn chế, thiếu sót, khuyết điểm của mình với tổ chức, với cấp trên; trong sinh hoạt sẽ không tự giác kiểm điểm, tự phê bình với chính bản thân mình về thiếu sót, khuyết điểm, lỗi lầm, về thực chất thực tế thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao, không chủ động xác định và nhận trách nhiệm liên quan đến bản thân mình, thậm chí có khi còn đổ lỗi cho khách quan, cho người khác với thái độ không thành khẩn, thiếu trung thực, có khi còn giấu giếm, che giấu những gì không tốt liên quan đến mình. Vì vậy, đòi hỏi phải tự giác tự phê bình và phê bình, với thái độ thẳng thắn, trung thực, phê bình đồng chí mình phải trên tinh thần đồng chí, chân thành, xây dựng, thái độ vô tư, khách quan, không chen động cơ cá nhân, không mỉa mai, chua cay, đâm thọc. Đồng thời phải không được tự ái. Vì khi có thái độ tự ái thì không những không phê bình được đúng đắn, đúng mực, thậm chí không thể tiếp thu được ý kiến góp ý, phê bình, giúp đỡ của đồng chí, đồng nghiệp, của tổ chức đối với mình thì không thể sửa chữa, khắc phục, phấn đấu vươn lên, thậm chí từ đó sinh ra tự ti. Vì vậy, phải nêu cao ý thức tự giác, tự phê bình và phê bình trong công tác, sinh hoạt đúng quy định của Đảng, Nhà nước.
Thứ năm, phải có sự tự tin trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ, công việc được giao. Vì khi có tự tin thì mới chủ động, tự giác, năng động, sáng tạo thực hiện nhiệm vụ được giao với ý thức trách nhiệm cao, đem lại kết quả tốt. Khi không tự tin thì làm việc gì cũng sợ mắc sai lầm, khuyết điểm, dẫn đến thiếu chủ động, sáng tạo, trông chờ vào sự hướng dẫn, chỉ đạo của cấp trên, hoặc có thái độ thoái thác, trốn tránh, không nhận những công việc khó khăn, phức tạp, hoặc đùn đẩy cho người khác, đơn vị khác hoặc cấp trên giải quyết, dẫn đến ách tắc, ngưng trệ trong công việc của đơn vị, cơ quan, ảnh hưởng đến uy tín của cơ quan, tổ chức.
Ba là, gắn việc nêu cao tinh thần trách nhiệm với tự phê bình, phê bình và tiếp thu phê bình đối với công việc, nhiệm vụ được giao. Mỗi cán bộ, đảng viên, công chức phải chủ động nêu cao ý thức trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ, công việc, phần việc được giao. Phải tự soát xét, kiểm tra, kiểm soát lại công việc đã thực hiện đến đâu, với mức độ, kết quả như thế nào, có kết quả, sáng kiến gì để phát huy; những gì chưa làm được hay làm với kết quả chưa như mong muốn cần điều chỉnh; đề ra biện pháp khắc phục sửa chữa thiếu sót, hạn chế, khuyết điểm; đề xuất những vấn đề với lãnh đạo cơ quan, đơn vị, chi bộ để có biện pháp giúp đỡ, hỗ trợ, tháo gỡ hoặc tạo điều kiện để thực hiện tốt nhiệm vụ, công việc, phần việc được giao. Tiếp thu ý kiến của đồng chí, đồng nghiệp, của lãnh đạo cơ quan, đơn vị, tổ chức đảng, chi ủy,… để phát huy mặt mạnh; khắc phục, sửa chữa, điều chỉnh mặt yếu còn tồn tại.
Bốn là, phải thấy được tính khó khăn, phức tạp của công việc, chức trách, nhiệm vụ được giao để chủ động phòng ngừa những hậu quả có thể gây ra. Khi được giao thực hiện nhiệm vụ, công việc gì, cán bộ, đảng viên, công chức cũng phải có sự chuẩn bị, tính toán kỹ, đề ra chương trình, kế hoạch, biện pháp và các phương án thực hiện cụ thể để bảo đảm đạt kết quả cao nhất; đồng thời phải tính toán, dự liệu, lường trước những khó khăn, phức tạp để chủ động phòng ngừa, có phương án khắc phục kịp thời. Khi để xảy ra hậu quả trong thực hiện công việc, nhiệm vụ, phần việc được giao, dù là nhỏ nhất phải dũng cảm nhận trách nhiệm và có biện pháp khắc phục, sửa chữa, không đổ lỗi cho tập thể, cho khách quan, cho người khác. Chủ động phòng tránh hoặc khắc phục những sai lầm trong công tác.
Năm là, khiêm tốn, thật sự cầu thị, không kiêu ngạo, thỏa mãn với kết quả công việc, nhiệm vụ được giao. Mỗi cán bộ, đảng viên, công chức phải thể hiện thái độ khiêm tốn trong thực hiện nhiệm vụ, công việc, phần việc được giao. Thực sự cầu thị khi thấy đồng chí, đồng nghiệp, lãnh đạo cơ quan, đơn vị góp ý giúp đỡ với ý tưởng sáng tạo, giải pháp mới, có tính khả thi để giúp việc thực hiện công việc, nhiệm vụ, phần việc được giao đạt kết quả cao hơn. Phải thể hiện thái độ không kiêu ngạo, không tự cao, tự đại, tự phụ, tự mãn với kết quả thực hiện công việc, nhiệm vụ, phần việc được giao./.
Theo: Đoàn Đại biểu Quốc Hội Hội đồng nhân dân Tỉnh Bạc Liêu